อะไรจะเกิดมันก็ต้องเกิด ปลงเสียบ้าง จิตจะได้สว่าง

มีคนเป็นมากมายชอบวิตกหมกมุ่น

เป็นทุกข์ล่วงหน้าไว้ก่อนความจริงเรื่องที่วิตกทุกข์ร้อนนั้น มันอาจไม่เกิดขึ้นตามที่เราวิตก เมื่อเป็นดังนี้ความวิตกกังวลของเราก็เป็น ความทุกข์กินเปล่า คือเป็นทุกข์ไปเปล่าๆ น่าเสียดาย ตัวอย่างเช่น เด็กนักเรียน ม.6 วิตกเป็นทุกข์ไปล่วงหน้า ก็กลัวจะสอบไล่ปลายปีไม่ได้ และวิตกล่วงหน้าไปถึงเรื่องการสอบเข้ามหาวิทยาลัย

แต่พอสรุปปลายปีจริงก็สอบได้และสอบได้คะแนนดีอีกด้วย และพอสอบเข้ามหาวิทยาลัยก็สอบได้อีกในคณะที่ตนต้องการ เมื่อเป็นดังนี้ ความวิตกล่วงหน้าเหล่านี้ ก็เป็นความทุกข์กินเปล่ามาเป็นปีหรือปีครึ่ง ถ้าวิติกล่วงหน้าหลายปีมากเท่าใดความทุกข์ก็ขยายออกไปมากขึ้นเท่านั้น เมื่อสะสมกันนานเข้าก็จะกลายเป็นนิสัย เป็นคนขี้วิตกทุกข์ร้อน

ความวิตกทุกข์ร้อน

ที่เรียกภาษาอังกฤษว่า worry ส่วนคนช่างคิดที่เรียกว่า thoughtful คำนี้นั้นไม่เหมือน worry ที่ให้ความทุกข์ ความมืดมน ยิ่งคิดยิ่งปวดหัวฟุ้งซ่านทำอะไรไม่ถูกขี้หลงลืม หงุดหงิด และเป็นทุกข์ ส่วน thoughtful คนช่างคิดตรงกันข้ามเลยทีเดียว คือ ทำให้คนมีปัญญาเฉียบคม มีปัญญาว่องไว เหมือนมีดที่ลับอย่างถูกต้องตามวิธีการลับ ส่วน worry มันเหมือนเอาคมมี-ดไปเฉือนหิน ยิ่งเฉือนยิ่งทื้อ คนผู้นั้นจะกลายเป็นขี้เท่อไปในที่สุด

คนช่างคิดนั้นเขาคิดอย่างมีระบบมีหลักเกณฑ์ คิดเป็นเรื่องเป็นราวเป็นประโยชน์ สมมติว่าคิดเรื่องความตiย คน worry จะคิดถึงความตiยด้วยความหวาดหวั่นพลั่นพลึงกลัวตiย เป็นห่วงหน้าห่วงหลัง ตiยแล้วเขาจะเอาไปเผาวัดไหน วัดนั้นก็ไม่ดี วัดนี้ก็แพงไป คนที่อยู่ข้างหลังเขาคงลำบากมาก เขาจะอยู่กันได้อย่างไร โอ เรายังไม่ตiย เราต้องไม่ตiย แม้แต่พอได้ยินเรรื่องตiยก็ถือเป็นรางร้ายเลยเป็นทุกข์ 

ส่วนคนที่ช่างคิดหรือคนที่คิดเป็นนั้น พอคิดเรื่องตiย ตiยแล้วก็เอาอะไรไปไม่ได้นอกจากบุญและบาป คนทำบาปมากอยู่ไปก็ไม่เป็นสุขตiยไปก็ไม่สุข คนอยู่ข้างหลังก็แช่งด่า ส่วนคนที่ทำดีมากอยู่ก็เป็นสุขตiยไปก็เป็นสุข คนที่อยู่ข้างหลังญาติพี่น้องพวกพ้องก็เป็นสุขมีหน้ามีตาเมื่อเป็นดังนี้ควรเว้นความชั่ว ทำความดี อนึ่ง ถ้าคนเราไม่ตiย แต่ความแก่ไม่ได้หยุด แก่ไปเรื่อยๆ ไม่รู้จักตiยก็ลำบากแย่

ความตiยถือเป็นมิตรที่ดีเป็นผู้ช่วยที่ปลดเปลื้องทุกข์อันยืดเยื้อทรมานนักหนา ความตiยเป็นประโยชน์แก่เรา ความทุกข์บางอย่างเช่นโรคเรื้อรังรักษาเท่าไรก็ไม่หายความตiยเท่านั้นที่จะรักษาโรคนี้ได้ คิดอย่างนี้แล้วก็ไม่กลัวตiยตรงกันข้ามจะมีจิตใจแจ่มใส ขยันทำความดีหนีความชั่ว นักปราชญ์ท่านจึงว่า คิดถึงความตiยสบายนัก มันตัดรักตัดหลงในสงสาร เป็นต้น

คน worry กับคน thoughtful

ตรงกันข้ามอย่างนี้ เพราะฉะนั้น ต้องพยายามประคับประคองตนให้อยู่ในพวกคนช่างคิด-คิดเป็น คิดให้เป็นประโยชน์ และความเป็นสุขผู้มีปัญญาคิดเป็นย่อมหาความสุขได้แม้ในเรื่องที่น่าจะทุกข์

ขอบคุณเรื่องราวดีๆ จาก หนังสือเพื่อความสุขใจ แต่งโดย วศิน อินทสระ

Thank you photo by pexels, unsplash